METAR,TAF,SIGMET,SPECI RAPORLARININ ÇÖZÜMLENMESİ

Havacılık Meteorolojisine Giriş

Havacılık meteorolojisi, hava taşımacılığı sektöründe önemli bir rol oynayan bir alt dalıdır. Bu alandaki temel amaç, hava taşımacılığı faaliyetlerini etkileyebilecek hava koşullarını anlamak ve önceden tahmin etmektir. Havacılık meteorolojisi, güvenli ve verimli uçuş operasyonları sağlamak için uçuş planlaması, hava trafik yönetimi ve havaalanı operasyonları gibi birçok alanda kullanılır. Havacılık meteorolojisi, hava taşımacılığı endüstrisinde güvenliği artırmak, operasyonları optimize etmek ve yolcu konforunu sağlamak için kritik bir rol oynamaktadır. Havacılık sektöründeki gelişmelerle birlikte, daha hassas tahmin modelleri ve teknolojik yeniliklerle birlikte bu alandaki önem ve etki sürekli olarak artmaktadır.

METAR&SPECI (Meteorological Aerodrome Report&Special Wearher Report)

SPECI, “Special Weather Report” (Özel Hava Durumu Raporu) kelimelerinin kısaltmasıdır. METAR (Meteorological Aerodrome Report) raporlarından farklı olarak, SPECI raporları anormal veya beklenmedik meteorolojik durumları içeren özel raporlardır. METAR raporları, belirli bir havaalanındaki mevcut hava durumu koşullarını genel olarak ifade ederken, SPECI raporları olağandışı durumları, hava durumu değişikliklerini veya diğer önemli meteorolojik olayları bildirir. Metar raporları yarım saatlik veya 1 saatlik periyotlarda yayınlanmaktadır.

METAR, “Meteorological Aerodrome Report” kelimelerinin kısaltmasıdır ve havaalanındaki mevcut hava durumu koşullarını belirten bir meteoroloji rapor türüdür. Bu raporlar, pilotlara ve diğer havacılık profesyonellerine belirli bir havaalanındaki anlık hava durumu hakkında bilgi sağlamak amacıyla düzenlenir. METAR raporları, standart bir formata sahiptir ve uluslararası havacılık topluluğu tarafından benzer bir şekilde anlaşılabilir.

• Raporun Yayınlandığı Meydan ( Origin of Report ):

METAR raporları, belirli bir format üzerinden meydan’dan meydana değişiklik gösteren bazı formatlarda yayımlanır. Bu Formatlar ICAO( International Civil Aviation Organisation) tarafından bölgesel, ülke bazlı,meydan ismi gibi bilgilerin kısaltılmış olarak bizlere iletilir. Örneğin: LTAC kısaltması “Ankara Esenboğa Havalimanı” için düzenlenen bir ICAO kodudur. Burada L ICAO Bölge Tanımlaması T ise “Türkiye” nin baş harfinden alınmıştır A ise meydan kodu olarak isimlendirilebilir.

• Raporun Yayınladığı Zaman (Time of Report):

METAR raporları, belirli bir zaman dilimindeki hava durumunu ifade eder. Bu tür raporlarda zaman, UTC (Koordinatlı Evrensel Zaman) cinsinden belirtilir.
Örneğin: Raporun başlangıç kısmında “METAR 021530Z” ifadesi ile başlıyorsa bu ifadeden anlamamız gereken ayın 2. günü saat 15.30 UTC’de (Zulu saatine göre) yayınlandığını bizlere bildirir.

• Rüzgar Bilgisi (Wind Information):

Rüzgar hızı ve yönü, METAR raporlarında dikkat etmemiz gereken önemli bir unsurdur. Rüzgar hızı düğüm cinsinden (knot) ve rüzgar yönü derece cinsinden belirtilmektedir.
Örneğin: “12015KT” ifadesi bizlere rüzgarın yönünün 120 dereceden 15 knot hızında estiğini bizlere bildirir.

• Görüş Mesafesi (Visibility):

Görüş mesafesi, havaalanındaki görüş koşullarını bizlere bildirmektedir. Bu bilgi, genellikle metre veya kilometre cinsinden belirtilir.
Örneğin: “5000” ifadesi, görüş mesafesinin 5000 metre olduğunu belirtir.

Imperial sistemde, görüş mesafesi mil (statü mil) cinsindendir. Örnek vermek gerekir ise “5SM” ifadesi, görüş mesafesinin 5 mil olduğunu belirtir.

Eğer havaalanında herhangi bir engel olmadan gözlemcinin sonsuz bir uzaklıkta bir nesneyi görebileceği durumu ifade etmek istenirse, METAR raporlarında genellikle “9999” veya “10SM” (10 mil) gibi bir değer kullanılır. Bu durumda, sınırsız görüş mesafesi olduğu anlamına gelir.

Eğer havaalanında görüş mesafesi kısıtlıysa, bu değer METAR raporunda belirtilir. Örneğin, “3000” ifadesi, görüş mesafesinin 3000 metre olduğunu gösterir. “1/2SM” ifadesi ise yarım mil görüş mesafesini belirtir.

Bazı havaalanlarında, özel otomatik hava durumu gözlem sistemleri kullanılarak elde edilen verilerle oluşturulan METAR raporları vardır. Bu durumda, görüş mesafesi verileri genellikle “AUTO” ifadesi ile birlikte belirtilir. Örneğin: “AUTO 6000” ifadesi, otomatik bir sistem tarafından ölçülen görüş mesafesinin 6000 metre olduğunu belirtir.

Pilottan Duymuş Olma ! : Görüş farklı yönlerde farklı değerlerde olabilir .Bu durumda ölçülen en düşük görüş değer dikkate alınmalıdır. Eğer görüş sadece tek yönden ölçülmüş ise METAR raporunda “NDV” ifadesine rastlayabilirsiniz. Bu ifade “Non Directional Variation” olarak isimlendirilebilir.

• Hava Karakteristiği (Weather Phenomena)

Yukarı görüldüğü üzeri bazı hava hadiselerinin meteoroloji raporlarındaki kısıltılmış halleri görülmektedir. Ekstra bilgi için buraya tıklayınız .

• Bulut (Clouds)

Havacılıkta bulut ve bulut katmanları isimlendirilirken 1 den 8 e kadar olan sayılardan yola çıkarak yapılır.

FEW: 1/8 yada 2/8 üzerinden bulutluluk oranı.

SCT (Scattered) : 3/8 yada 4/8 üzerinden bulutluluk oranı.

BKN( Broken) : 5/8 den 7/8 üzerinden bulutluluk oranı.

OVC( Overcast) : 8/8 üzerinden bulutluluk oranı bu ifadede havanın tamamen kapalı olduğunu bilmemiz gerekir.

Bulut tabanının yüksekliğinin METAR raporunda nasıl belirtildiğine dair bir örnek sizler ile paylaşacağım. Örneğin: “FEW006” 600 Feet yükseklikte bulut tabanı olduğunu buradan yorumlayabiliriz. Bulut Tabanı belirtilmediği zaman dikey görüş değeri mutlaka paylaşılmaktadır dikey görüş değeri “VV” ile gösterilir. Örneğin: “VV002” buradan anlamamız gereken dikey görüş 200 feet tir.

METAR Raporlarında denk gelebileceğim bulut türlerine baktığımız zaman ise en çok “CB ” veya “TCU” ifadelerinde denk geliriz. Eğer meydanımızda bulut tipi tanımlanamıyorsa METAR raporu üzerinde bu durum bizlere belirtilir. Belirtilirken kullanılan formal ise şu şekildedir. “BKN015///” şeklinde 3 adet slash ile bizlere bulut tipinin ölçülemediğini aktarır.

Nadir rastlıyabileceğiniz Özel Bulut Tanımları :

NSC (No Significant Cloud) : Bu tanımdan çıkarmamız gereken sonuçlardan birtanesi 5000 feet altında herhangi bir bulut olmadığıdırı. Diğer çıkarmamız gerek sonuç ise bulut tavanı “CB veya TCU” Değildir.

CLR ( Clear) : Bu ifadeden çıkarmamız gereken sonuç 12000 feetin altında bulut yoktur.

Önemli Bir İfade! : CAVOK ( Ceiling And Visibility Ok )

CAVOK ifadesinin bir meteoroloji raporunda görüntülenmesinin bazı şartları vardır bunlar :

• Görüş mesafesini 10 km den fazla olmalıdır

• 5000 feet altında herhangi bir bulutlanma olmamalıdır.

• CB Veya TCU Gibi bulut tiplerine rastlanmamalıdır.

• Önemli bir hava hadisesi beklenmiyor olması gerekir

Örneğin: METAR EHLE 280925Z 21009G19KT 060V130 CAVOK 02/M01 Q1001

•Sıcaklık (Temperature)

Sıcaklık bilgisi her zaman METAR,TAF vb raporlarda celcius derece olarak verilir.

METAR Raporlarında verilen bir örnek üzerinden pekiştirelim. Örneğin : “02/M01” bu ifadede hava sıcaklığı 2 celcius derece dir. “M01” ifadesi çiğ noktasının 1 derece olduğunu bildirir. Raporlarda “M” ifadesi eksi değeri belirtmektedir !

•Basınç (Pressure)

METAR’da ayrıca ortalama deniz seviyesindeki (QNH) hava basıncını da bulabilirsiniz. Bu, arazi yüksekliğindeki (QFE) hava basıncının deniz seviyesine göre yeniden hesaplanmasıyla elde edilir. Hava basıncı inç cıva (öncesinde A harfi) veya hektopaskal (önünde Q harfi) cinsinden ifade edilir. Örneğin : “A2994” basıncın 29.94 Hg olduğunu bize bildirmektedir.

“Q1013” basıncın 1013 hPa olduğunu bizlere bildirmektedir.

TAF ( Terminal Aerodrome Forecast)

TAF Raporları; Bir Hava Alanı için belirli periyodlarda yayınlanan ve genellikle 9 ya da 24 saatlik aralıklarda hava alanı ve civarında karşılaşılması öngörülen meteorolojik hadiseleri içeren hava tahmin raporu’dur.

SIGMET RAPORLARI

SIGMET mesajları, uçuş faaliyetleri üzerinde etkisi olan hava olaylarını kapsar. Bu mesajlar pilotların ve havacılıkla ilgili diğer personelin bilgisine sunulmak üzere hazırlanır ve yayınlanır. SIGMET mesajları, Meteoroloji Gözlem Ofislerinin en önemli fonksiyonlarından birisidir.

SIGMET mesajları, Meteoroloji Gözlem Ofisleri tarafından hazırlanır ve yayınlanır. SIGMET mesajları, meteorolojik gözetlemenin yapıldığı bölgede (FIR) meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen, uçuş güvenliğini etkileyebilecek belirli hava olaylarının zaman ve yer içerisindeki oluşumunu ve gelişimini kapsayacak şekilde, kısa öz olarak basit lisan ile hazırlanıp yayınlanan meteorolojik bilgilerdir. Detaylı bilgi için buraya tıklayınız.

Yazar Hakkında