Giriş:
NOT: Bu yazıda, her ne kadar rölyef sembolleri içerisinde incelenebilse de engellerin gösterimi ve sembolleri bahsedilmeyecektir. Engellerin ayrı bir yazıda ele alınması düşünülmektedir.

Rölyef [Relief] Nedir:
Tanım: Yeryüzü yüzeyindeki yükseklik eşitsizlikleri, havacılık haritalarında eşyükselti eğrileri, hipsometrik tonlar, gölgelendirme veya nokta yükseklikleri ile temsil edilir. ICAO Doc 8697 Definitions

Bazı ICAO Sembolleri ve Değerleri:
(ICAO Annex 4 ve Doc 8697 doğrultusunda.)
Rölyefi Belirtme Türleri:
Kontur [Contour]:
(IAC, SID, STAR, ARC chartları için ele alınmıştır.)
- Kontur çizgileri, eşit yükseklikteki birleşmiş noktalardır.
- Bu şekilde gösterilirler:
- Doğruluğundan emin olunamıyorsa bu şekilde gösterilirler:
- Tonlama ve “smoothed” (yumuşatılmış) şekilde gösterilmezse karışıklığa sebebiyet verebilir.
- Yumuşatılmış konturlar için kontur verileri, 3.7 km (2 NM) genişliğindeki vadiler gibi küçük girintileri dışlayacak şekilde yumuşatılmalı ve aynı yükseklikteki konturlar 3.7 km (2 NM) içinde birleşmelidir.
- Tonlamalar tek renk veya kahverengi olabilir. Bazı durumlarda kahverengi olması gereklidir. Kahverengi tonlamada spot elevation‘lar siyah basılır.
- Bir instrument approach chart (IAC)‘da, kontur çizgileri genellikle her 150 m (500ft) veya 300 m (1000 ft) aralıklarla yerleştirilir ve önemli bir fayda sağlamak için ya bir lejant aracılığıyla belirtilmiş yükseklik değerlerine sahip olmalı ya da kontur çizgileri üzerinde yazılı olmalı ve seçilmiş spot elevation ile birlikte verilmelidir.
- (Kahverengi konturlar için.) Katman tonlaması, aletli yaklaşma haritalarında uygulanmak üzere, temel topografik haritalarda görünen uygun bir sonraki daha yüksek kontur seviyesinden başlayacak şekilde, meydan rakımının 500 ft (150 m) üzerinden başlar. Bu değer, ARC, SID ve STAR haritalarında uygulanmak üzere 1000 ft (300 m)’ye yükseltilir.
(Daha ayrıntılı bilgiler verilmemiştir.)
Spot Elevation:
(IAC, SID, STAR, ARC chartları için ele alınmıştır.)
- Bir spot elevation, bir noktanın yerini ve ortalama deniz seviyesinin üzerindeki (AMSL) yüksekliğini belirtir.
- Bu şekilde gösterilirler:
- Doğruluğundan emin olunamıyorsa bu şekilde gösterilirler:
- Rölyefin yalnızca spot elevation yöntemiyle gösterimi, meydan çevresindeki arazinin belirgin şekilde yükselmediği ve karmaşık olmadığı durumlarda kabul edilebilir bir yöntem olabilir.
- Spot elevation‘lar, mutlaka siyah basılmalıdır.
- Spot elevation‘lar bazı dezavantajlara sahiptir: doğru yorumlanması zaman alır, yüksek arazi, eğim veya alçak alanların yatay genişliğini göstermez, bu nedenle belirli bir bölgede güvenli uçuş irtifasını belirlemek için yanıltıcı olabilir, arazi şekli hakkında anlık bir fikir vermez, yüksek veya geniş alanları vurgulamaz, haritada diğer bilgilerin netliğini bozarak “kalabalık” oluşturabilir ve eksikliği alçak arazi olarak yanlış anlaşılabilir.
Highest Elevation/Highest Spot Elevation:
(IAC, SID, STAR, ARC chartları için ele alınmıştır.)
Bir spot elevation, chart üzerindeki en yükseği ise alternatif bir gösterimle gösterilmelidir. Kutulu gösterim, başka bir kutulu gösterime sahip irtifa ile karışacaksa kullanılmamalıdır.
Rölyefin harita türlerine göre gösterilme gereklilikleri:


Bazı FAA Sembolleri:
VFR Harita Sembolleri:
Contour Lines [Kontur Çizgileri]:
(FAA Aeronautical Chart Users’ Guide)
Kontur çizgileri eşit yükseklikteki noktaları birleştirir. Sectional‘larda, temel konturlar 500 ft aralıklarla yerleştirilir. Orta düzey veya hafif engebeli alanlarda ara konturlar genellikle 250 ft aralıklarla yerleştirilir. 50 ft, 100 ft, 125 ft veya 150 ft aralıklarla yerleştirilmiş yardımcı konturlar, nispeten düşük rölyefli alanlarda bazen daha küçük rölyef özellikleri gösterir. Bu çizgilerin deseni ve aralıkları, pilota arazinin görsel bir kavramını verir. Geniş aralıklı konturlar hafif eğimleri temsil ederken, yakın aralıklı konturlar dik eğimleri temsil eder.

Shaded Relief (Gölgeli Kabartma):
(FAA Aeronautical Chart Users’ Guide)
Gölgeli kabartmalar, arazinin havadan nasıl görünebileceğini gösterir. Gölgeler, ışık kuzeybatıdan geliyormuş gibi gösterilir, çünkü çalışmalar görsel algımızın bu görünüme şartlandırıldığını göstermiştir.

Renk Tonları:
(FAA Aeronautical Chart Users’ Guide)
Farklı renk tonları deniz seviyesine göre yükseklik bantlarını gösterir. Bu renkler düşük rakımlar için açık yeşilken yüksek rakımlara çıktıkça koyu kahverengiye kadar değişir.


Bazı Jeppesen Sembolleri:
(Jeppesen AWM, Introduction – Symbols)
Generalized Terrain Contours, Natural Terrain High Point, Highest Terrain High Point:

- 9: Generalized Terrain Contours: Çeşitli coğrafi faktörlere göre tasvir edilebilir. Gösterilen kontur çizgilerinin yükseklik değerleri, bir kontur lejantı içerisinde gösterilir.
- Natural Terrain High Point:
- 10: Highest Terrain High Point / Man-made Structure: Grafiğin To Scale (Grafiğin dışında yani Not To Scale olmayan.) kısmına denk gelen en yüksek arazi veya insan yapımı yapı noktasını gösterir ve bir okla belirtilir.

Bazı Lido Chart Sembolleri:
Konturlar ve Spot Elevation‘lar:



Ayrıca Bakınız:
Güncellemeler:
Ana Kaynaklar:
- ICAO Annex 4 Aeronautical Charts (11th Ed. Amend. 62 Corr. 2 28/11/24)
- ICAO Doc 8697 Aeronautical Chart Manual (3rd Ed. Amend. 1 Corr. 1 11/12/20)
- FAA Aeronautical Chart Users’ Guide (26 Aralık 2024)
- Jeppesen Airway Manual (13 Haziran 2024)
- Lido Route Manual (12 Eylül 2024)