Racetrack ve Reversal (Procedure & Base Turn) Prosedürleri ICAO

İçindekiler:

Görüntülenme: 318

Giriş:

Initial approach aşamasının manevralarından olan Reversal (Procedure & Base Turn) [Kaide Dönüşü & Esas Dönüş] prosedürleri, genelde geleneksel aletli yaklaşmalarda, uçağın yönünü değiştirmesi gereken yerlerde sıklıkla kullanılmaktadırlar. Ayrıca racetrack prosedürleri de aletli yaklaşmalarda genellikle alçalma veya yaklaşma amacıyla kullanılabilmektedir.

Bu yazımızda, bu prosedürlerin kuralları ve özelliklerinden bahsedeceğiz. Bu prosedürlerin yaklaşma sırasında VOR, NDB ile nasıl uçulacağı anlatılmayacaktır, bu farklı bir yazıda düşünülmektedir.

NOT: Base Turn (Esas Dönüş), isimleri aynı olsa da meydan turu veya circling’deki base bacağı değildir.

Bazı örnek gösterimler:

Racetrack ve Reversal Kuralları ve Özellikleri:

Hız Kısıtlamaları:

Hız kısıtlamaları, uçak kategorisi kısıtlamalarına ek olarak veya bunların yerine belirtilebilir. Uçağın korunan alan sınırları içerisinde kalmasını sağlayacak hızlar aşılmayacaktır. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.3}

Özel bir hız kısıtlaması verilmemişse; racetrack ve reversal prosedürleri, ICAO PANS-OPS içerisinde initial approach bölümü altında initial approach manevraları olarak bahsedildiği için uçak kategorilerine göre hız kısıtlamaları tablosundaki inital approach sütunu esas alınabilir.

Bakınız: Uçak Kategorileri

Yatış Açısı / Dönüş Oranı:

Prosedürler, ortalama olarak elde edilen 25° yatış açısı veya 3°/s dönüş oranı sağlayan yatış açılarını -hangisi daha azsa- esas alır. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.3}

NOT: Genelde küçük genel havacılık uçakları, yavaş olduklarından 25° yatış açısına ulaşmadan 3°/s dönüş oranına rahatlıkla ulaşabilirler. Bu yüzden 3°/s dönüş oranı ile dönüş yapabilirler ve bu değeri tutturmak için Turn Coordinator göstergesinden yararlanılır. Daha hızlı uçaklar, 3°/s dönüş oranını tutturmak için 25° yatış açısını aşmaları gerekebilir hatta aşırı fazla yatmaları bile gerekebilir. Bu yüzden daha hızlı giden büyük uçaklarda 25° yatış açısı esas alınır.

Alçalış:

_{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.4}

Uçak, fix veya facility’i geçip outbound’u belirtilen track’da uçacak ve prosedürün gerektirdiği gibi alçalacaktır. Alçalış, ilgili segmentin minmum crossing altitude/height (MCA/H)’nın altına olmayacaktır.

Inbound dönüşünden sonra da alçalış belirtilirse, uçak establish olana kadar inbound track’da alçalış başlatılmayacaktır. Establish olmak için şu durumlar göz önünde bulundurulur:

ILS veya VOR için tam skalanın yarsının içerisinde olmak. (half full scale deflection (?))
NDB için gerekli bearing’in ±5° aralığında olmak.

Alçalış Varyosu:

Belirtilen süre ve prosedür irtifaları, şu değerleri geçmeyecek alçalış varyoları esas alınarak belirlenir. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.7}

Rüzgar Doğrultması:

Stabil yaklaşma elde edebilmek için, rüzgar doğrultması hem zamanlama hem baş açısı için yapılmalıdır. Böylelikel uçak inbound track’a daha hassas oturabilir. bu doğrultmalar yapılırken, seyrüsefer yardımcısının göstergeleri ve bilinen veya tahmini rüzgar bilgisi kullanılmalıdır. Bu durum özellikle şiddetli rüzgar koşullarında uçan yavaş uçaklar için önemlidir. Rüzgar doğrultmasının yapılamaması, uçağın güvenli alanı aşmasına sebebiyet verebilir. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.6}

Bakınız: Rüzgar Doğrultması Nasıl Yapılır?

Bazı Tasarım Değerleri veya Toleransları:

_{(ICAO PANS-OPS Vol. II Table I-2-3-1)}

Yatış Açısı Değerleri:

25° yatış açısı.
NOT: Dönüşler, 3°/s dönüş oranını geçmeyecektir.

Rüzgar:

İstatistiksel rüzgar veya ICAO standard wind [ = 12 h + 87 km/h (h in 1000 m) veya = 2 h + 47 kts (h in 1000 ft) ]

Çeşitli Zamanlamalar:

Bank establishment time: 5 s
Pilot reaction time: 6 s
Outbound zamanlama tolaransı: 10 s
Heading toleransı: 5°

Racetrack Prosedürlerinin Özellikleri:

Racetrack Prosedürü:

_{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.2.3.1, Fig. II-5-3-1}

Bir racetrack prosedürü, şu aşamalardan oluşur:

Inbound track’dan sonra facility veya fix’in üstünden outbound track’a 180° dönüş. Outbound bacağı, [1 – 3] dakika arası zamanlanmış olabilir veya belirli bir radyal veya DME mesafesi ile sınırlandırılmış olabilir.
Inbound track’a doğru aynı yönde 180° dönüş.

Racetrack Outbound Bacağı:

Prosedür bir facility’i esas alıyorsa zamanlama, facility hizasında veya outbound baş açısına ulaşıldığında başlatılır, hangisi daha geç gelirse. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.5.1}
Prosedür bir fix’i esas alıyorsa zamanlama, outbound baş açısına ulaşıldığında başlatılır. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.5.2}
Inbound track’a dönüş, şu koşullarda başlatılmalıdır, hangisi daha erken olursa: _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.5.3}
- Belirtilen zamanlamaya (rüzgara göre doğrultulmuş) göre.
- DME mesafesine ulaşılınca.
- Sınır mesafeyi belirleyen radyal/bearing’e ulaşıldığında.
Eğer outbound bacağının sonu için DME mesafesi veya radyal/bearing belirtiliyorsa, bunlar aşılmayacak. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.5.4}

Racetrack’a Katılış:

Racetrack’a Katılış Esasları:

_{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.1.2}

Uçak, racetrack prosedürüne katılmak için fix üzerine bir reversal prosedürüne girilemeyecek açıdan geliyorsa (Reversal’ın sector 1 yerine sector 2 yönü, reversal sektörleri reversal bölümünde gösterilmektedir.), bu bölümün devamındaki farklılıklar göz önünde bulundurularak holding’e benzer şekilde katılır.

Tüm manevralar, olabildiğince inbound track’ın manevra tarafında yapılmalıdır.

Bakınız: Holding’e Giriş Şekilleri

Holding’e giriş sektörleri ve şekilleri:

Sector 1 Entry (Parallel Entry):

Paralel entry’de eğer uçak yaklaşmanın final segmenti uygulanıyorsa öncelikle inbound track yakalanmadan doğrudan facility’e dönülmez.

Sector 2 Entry (Offset Entry):

30° sapma doğrultusu 1 dakika 30 saniye uçulur, daha sonrasında outbounda paralel uçulmalıdır. Kalan zamanlama için outbound zamanlamasından arta kalan süre kullanılır.
Outbound zamanlaması 1 dakika ise, 30° sapma doğrultusu 1 dakika uçulur.

Örnek:

Reversal Prosedürlerinin Özellikleri:

Reversal Prosedürü:

Reversal prosedürü, procedure veya base turn biçiminde olabilir. Katılma ise belirli bir yön veya sektör ile sınırlıdır. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.2.2.1}

Belirtilen yönlere ve zamanlamalara, sağlanan hava sahasında kalabilmek için kesinlikle uyulmalıdır. Bu prosedürleri sağlayan hava sahasının, aksi belirtilmedikçe racetrack veya holding prosedürlerine izin vermediği unutulmamalıdır. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.2.2.2}

Reversal prosedürleriyle ilgili genel üç çeşit manevra vardır: _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.2.2.3}

45°/180° Procedure Turn
80°/260° Procedure Turn
Base Turns

Özellikle yapılmaması belirtilmediği sürece, 45°/180° Procedure Turn ve 80°/260° Procedure Turn birbirlerinin yerine uygulanabilir. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.2.2.3 a, b}

Reversal Çeşitleri:

45°/180° Procedure Turn:

_{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.2.2.3 a, Fig. II-5-3-1}

45°/180° Procedure Turn, bir facility’den başlar ve şu aşamalardan oluşur:

Kılavuzluğa sahip düz bacak. Düz bacak, [1 – 3] dakika arası zamanlamalı olabilir ya da radyal veya DME mesafesi ile sınırlandırılmış olabilir.
45° dönüş.
Kılavuzluğa sahip olmayan düz bacak. Bu bacağın zamanlamaları şu şekilde:
- Kategori A, B uçaklar için dönüşün başlangıcından itibaren 1 dakika.
- Kategori C, D, E uçaklar için dönüşün başlangıcından itibaren 1 dakika 15 saniye.
Inbound track’ı yakalamak için öbür yöne 180° dönüş.

80°/260° Procedure Turn:

_{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.2.2.3 b, Fig. II-5-3-1}

80°/260° Procedure Turn, bir facility’den başlar ve şu aşamalardan oluşur:

Kılavuzluğa sahip düz bacak. Düz bacak, [1 – 3] dakika arası zamanlamalı olabilir ya da radyal veya DME mesafesi ile sınırlandırılmış olabilir.
80° dönüş.
Inbound track’ı yakalamak için, hemen ardından öbür yöne 260° dönüş.

Base Turns:

_{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.2.2.3 c, Fig. II-5-3-1}

Base Turn’lar, şu aşamalardan oluşur:

Belirtilmiş bir outbound track, [1 – 3] dakika arası zamanlama veya facility’den belli bir DME mesafesi ile kısıtlanır.
Inbound track’ı yakalamak için dönüş.

Reversal’lara Katılış:

Reversal’lara Katılış Şekilleri:

Prosedür özel bir katılma belirtmediği sürece, reversal prosedürlerine katılma, reversal prosedürünün outbound track’ın ±30° aralığından yapılır. Fakat base turn’lar için, ±30° direct entry sector, inbound track’ın karşısını içermez, entry sector, onu dahil edecek şekilde genişletilmiştir. _{ICAO PANS-OPS Vol. I 3.3.1.1}

Reversal’lara Katılış Sektörleri:

Aşağıdaki örnekteki gibi, eğer sector 1 yerine sector 2 den geliniyorsa, reversal’e katılınamayacağı için verilen holding kullanılarak holding’e giriş şekilleri kullanılarak uçağın yönü değiştirilebilir.

Bakınız: Holding’e Giriş Şekilleri

MIPS Farklılıkları:

Giriş:

MIPS kriterlerini belirten ilgili NATO STANAG kılavuzları, ICAO PANS-OPS ve diğer ICAO kılavuzlarına ek olarak yayınlandığından dolayı, bahsedilen farklılıklar ve eklemeler haricinde ICAO kriterleri geçerli olmaktadır. Bir başlıkta; CAT A, B, C, D, E, H uçak kategorilerinden bazıları veya tamamı için bir değer belirtilmediyse, ICAO kılavuzlarında belirtilen değerler geçerli olacaktır.